Permakultura (ang. permaculture) to podejście do projektowania systemów rolniczych, ogrodniczych, a także ludzkich siedlisk, które naśladuje wzorce i procesy występujące w naturalnych ekosystemach. Jej głównym celem jest tworzenie zrównoważonych, samowystarczalnych systemów, które minimalizują negatywny wpływ człowieka na środowisko, a jednocześnie maksymalizują produktywność i regenerację zasobów naturalnych.
Kluczowe zasady permakultury to:
- Obserwacja i interakcja – Wnikliwe obserwowanie środowiska i wchodzenie z nim w interakcję pozwala na lepsze zrozumienie ekosystemów.
- Łącz różnorodne elementy – Wykorzystanie różnorodności gatunków i elementów w systemie zapewnia jego stabilność i odporność.
- Oszczędność zasobów – Efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i minimalizowanie odpadów poprzez cykle odnawialne, jak np. kompostowanie.
- Zrównoważone systemy zamknięte – Dążenie do tego, by systemy były samowystarczalne, np. poprzez produkcję własnej żywności, energii czy przetwarzanie odpadów.
Permakultura integruje wiedzę z zakresu rolnictwa, ekologii, inżynierii oraz socjologii, aby tworzyć trwałe i regenerujące środowiska ludzkie, które są w harmonii z naturą. Działania w ramach permakultury obejmują m.in. zakładanie ogrodów permakulturowych, projektowanie budynków energooszczędnych oraz tworzenie systemów zbierania wody deszczowej.
Czy interesują Cię konkretne aspekty permakultury? Na przykład jej praktyczne zastosowanie w ogrodzie, w gospodarstwie, czy może na poziomie miejskim?
Permakultura oferuje wiele praktycznych rozwiązań, które można zastosować w różnych skalach – od małego przydomowego ogródka po gospodarstwa i przestrzenie miejskie. Oto kilka praktycznych aspektów i przykładów zastosowania permakultury w ogrodzie lub gospodarstwie:
1. Ogród warzywny w stylu permakultury
- Podniesione grządki (ang. raised beds): W ogrodach permakulturowych często stosuje się podniesione grządki, które poprawiają drenaż gleby i ułatwiają uprawę roślin. Można je wzbogacić organicznym materiałem, np. kompostem, który zapewnia roślinom składniki odżywcze.
- Zasada sąsiedztwa roślin (polikultura): W permakulturze sadzi się razem rośliny, które wzajemnie się wspierają, np. kukurydza, fasola i dynia. Te trzy rośliny tworzą tzw. „trójkąt siostrzany”, gdzie fasola wspina się po kukurydzy, a dynia rozprzestrzenia się po ziemi, hamując wzrost chwastów.
- Nawadnianie deszczówką: Zbieranie wody deszczowej to sposób na zrównoważone nawadnianie ogrodu. Można zainstalować zbiorniki do przechowywania deszczówki, którą następnie wykorzystuje się do podlewania roślin w okresach suszy.
2. Gospodarstwo permakulturowe
- Leśny ogród (ang. food forest): Tworzenie wielopoziomowego ogrodu na wzór naturalnego lasu to jedno z założeń permakultury. W takim ogrodzie sadzi się drzewa owocowe, krzewy jagodowe, rośliny warzywne i zioła, które rosną na różnych poziomach. Dzięki temu ogród jest bardziej produktywny i samowystarczalny.
- Kompostowanie i recykling odpadów: W permakulturowym gospodarstwie nic się nie marnuje. Odpady organiczne, takie jak resztki roślin czy obornik, są kompostowane i wracają do ziemi jako nawóz.
- Hodowla zwierząt w sposób zrównoważony: W ramach permakultury można integrować hodowlę zwierząt z uprawami roślin, tworząc zamknięty obieg składników odżywczych. Zwierzęta, takie jak kury czy kaczki, mogą być wykorzystywane do naturalnej kontroli szkodników, a ich odchody jako nawóz.
3. Strefowanie i projektowanie przestrzeni
- Strefy w permakulturze: Permakultura często dzieli przestrzeń na strefy, od najbardziej intensywnie użytkowanych (np. ogród warzywny w pobliżu domu) po najmniej (dzikie obszary przyrody na obrzeżach posesji). Taki podział pomaga zoptymalizować czas i energię potrzebne do zarządzania ogrodem czy gospodarstwem.
- Strefa 1: Miejsce najbliżej domu, gdzie uprawia się warzywa, zioła, rośliny łatwo dostępne.
- Strefa 2: Miejsce dla większych upraw czy zwierząt, które wymagają mniej opieki.
- Strefa 5: Obszar „dziki”, który pozostawia się naturze, co promuje bioróżnorodność.
4. Stawianie na odnawialne źródła energii
- Zbieranie energii słonecznej: Zainstalowanie paneli słonecznych na potrzeby gospodarstwa lub domu to popularne rozwiązanie w permakulturze. Można także wykorzystać energię słoneczną w ogrodzie, np. do podgrzewania wody do nawadniania.
- Energia wiatrowa i inne technologie: Na większą skalę można wdrożyć także turbiny wiatrowe lub inne ekologiczne technologie, które pozwolą na niezależność energetyczną.
5. Uprawy regeneracyjne i zarządzanie glebą
- Poprawa struktury gleby: W permakulturze kładzie się nacisk na regenerację i ochronę gleby. Regularne dodawanie organicznego materiału (kompostu, obornika) pomaga zwiększać żyzność gleby.
- Agroforestry i rotacyjne wypasanie: Są to techniki mające na celu regenerację gleby. Wypas zwierząt w określonych odstępach czasowych pozwala glebie się regenerować, a roślinom wracać do równowagi.
6. Zielone dachy i pionowe ogrody (dla przestrzeni miejskich)
- Zielone dachy: Można stworzyć mały ekosystem nawet w mieście, poprzez instalację zielonych dachów, które nie tylko wyglądają pięknie, ale również poprawiają izolację budynku i pomagają w zarządzaniu wodą deszczową.
- Pionowe ogrody: W miastach, gdzie przestrzeń jest ograniczona, pionowe ogrody pozwalają na uprawę roślin na ścianach budynków, co tworzy estetyczne i funkcjonalne przestrzenie.
Który z tych aspektów wydaje Ci się najciekawszy lub najbardziej przydatny w Twojej sytuacji?
Jak poradzić sobie z mszycami w parmakulturze?
A teraz przykład. Często nasz rośliny atakują mszyce. Jak sobie z nimi poradzić? Trzeba mieć pomocnika 🙂
Bzyg (Syrphidae), zwany także złotookiem lub bzygiem, to pożyteczny owad zapylający, który jest szczególnie ceniony w ogrodach permakulturowych. Dorosłe bzygi żywią się nektarem i pyłkiem kwiatów, a ich larwy są drapieżnikami, polującymi na mszyce, co czyni je bardzo wartościowymi sprzymierzeńcami w walce z tymi szkodnikami.
Bzygi preferują kwiaty o płaskich, otwartych kwiatach, które ułatwiają im dostęp do nektaru. Oto lista roślin, które szczególnie przyciągają bzygi:
1. Rośliny nektarodajne i pyłkodajne dla bzygów:
- Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) – Małe, białe lub różowe kwiatostany przyciągają wiele owadów, w tym bzygi.
- Rumianek (Matricaria) – Jego małe, otwarte kwiaty są łatwe do zapylenia przez bzygi.
- Nagietek (Calendula officinalis) – Jasne pomarańczowe kwiaty przyciągają owady, a nagietek jest jednocześnie rośliną leczniczą.
- Koper (Anethum graveolens) – Aromatyczny koper z baldachowatymi kwiatami to ulubieniec bzygów, a jednocześnie przydatna roślina w kuchni.
- Fenkuł (Foeniculum vulgare) – Jego baldachy kwiatów przyciągają bzygi, a roślina jest łatwa w uprawie.
- Goryczka (Gentiana) – Otwarty kształt jej kwiatów jest przyjazny dla owadów zapylających.
- Gryka (Fagopyrum esculentum) – Kwiaty gryki są atrakcyjne dla bzygów, a roślina jest jednocześnie rośliną uprawną.
- Lawenda (Lavandula) – Nektar lawendy przyciąga wiele owadów, w tym bzygi.
- Nawłoć (Solidago) – Żółte kwiaty nawłoci są szczególnie lubiane przez bzygi i inne owady zapylające.
- Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) – Otwarty kwiatostan czosnku jest łatwo dostępny dla bzygów, a jego liście są jadalne.
2. Rośliny z rodziny baldaszkowatych (Apiaceae):
Bzygi szczególnie upodobały sobie rośliny z rodziny baldaszkowatych, które mają kwiaty ułożone w płaskie baldachy, oferujące łatwy dostęp do nektaru:
- Kminek (Carum carvi)
- Kolendra (Coriandrum sativum)
- Pasternak (Pastinaca sativa)
- Pietruszka (Petroselinum crispum)
3. Rośliny dzikie i łąkowe:
Bzygi bardzo lubią rośliny naturalnie występujące na łąkach i polanach, takie jak:
- Dzika marchew (Daucus carota)
- Łubin (Lupinus)
- Chaber bławatek (Centaurea cyanus) – Ten niebieski kwiat przyciąga wiele owadów.
- Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) – Znany powszechnie mniszek dostarcza dużo nektaru dla bzygów wczesną wiosną.
4. Rośliny ogrodowe:
W ogrodach warto sadzić także rośliny ozdobne, które są atrakcyjne dla bzygów:
- Astry (Aster)
- Jeżówka (Echinacea purpurea)
- Zawilec (Anemone)
- Rudbekia (Rudbeckia)
Sadzenie tych roślin w ogrodzie pomoże przyciągnąć bzygi, które będą nie tylko skutecznie zapylać rośliny, ale także pomagać w walce z mszycami. Wprowadzaj różnorodne gatunków, które zapewnią dostęp do kwiatów przez cały sezon, od wczesnej wiosny do późnej jesieni.
Najnowsze komentarze